Bulgaristan’da Emeklilere Oturum İzni

Bulgaristan, emeklilik dönemini yurt dışında geçirmeyi düşünen bireyler için giderek daha cazip bir seçenek haline gelmektedir. Ülke, Batı Avrupa ülkelerine kıyasla önemli ölçüde düşük yaşam maliyetleri sunmasıyla dikkat çekmektedir. Hoş iklimi ve Avrupa Birliği üyeliği de Bulgaristan’da emeklilere oturum izni açısından çekici kılan diğer faktörlerdendir. Bu avantajlar, emeklilik birikimlerini daha verimli kullanmak isteyen bireyler için önemli bir fırsat sunmaktadır.

Bulgaristan, özellikle Avrupa Birliği (AB) veya Avrupa Ekonomik Alanı (AEA) vatandaşı olmayan emeklilere yönelik özel bir oturum izni kategorisi sağlamaktadır. Bu rehber, bu izni almanın yasal dayanaklarını, başvuru şartlarını, gerekli evrakları ve sürecin her aşamasını detaylandırmaktadır. Ülkenin sunduğu bu imkan, sadece maliyet avantajlarıyla sınırlı kalmamaktadır; aynı zamanda Avrupa Birliği üyeliği ve yakın zamanda gerçekleşen Schengen entegrasyonuyla stratejik bir konum kazanmıştır. Mart 2024 itibarıyla Bulgaristan, Schengen Hava ve Deniz Sınırları Bölgesi’ne katılmış olup, bu durum ülkeyi sadece uygun maliyetli bir emeklilik destinasyonu olmaktan çıkarıp, Avrupa içinde daha geniş bir hareketlilik ve entegrasyon imkanı sunan bir merkez haline getirmiştir. Bu gelişme, Bulgaristan’da oturum izni alan emekliler için Avrupa’da seyahat özgürlüğü açısından önemli bir değişim anlamına gelmektedir.

Yasal Dayanak: Bulgaristan’da Emeklilere Oturum İzni Veren Kanun

Bulgaristan’da emeklilere oturum izni verilmesi, Bulgaristan Cumhuriyeti Yabancılar Yasası’nın (Law on Foreigners in the Republic of Bulgaria) belirli bir maddesi ile yasal zemine oturtulmuştur. Bu yasal dayanak, Yabancılar Yasası’nın 24. maddesi, 11. fıkrası, 10. bendi olarak karşımıza çıkıyor.” Kendi ülkesinde veya başka bir devlette emekli aylığı almaya hak kazanmış ve Bulgaristan Cumhuriyeti’nde ikamet ettiği süre boyunca geçimini sağlayacak yeterli maddi imkana sahip olanlara”. Bu madde, emeklilerin belirli koşulları karşılamaları durumunda “devamlı ikamet- ilk dönemi 1 yıldır” statüsü kazanabileceklerini açıkça ifade etmektedir.

Yabancılar Yasası, yabancıların Bulgaristan Cumhuriyeti’ne giriş, ikamet ve çıkış koşulları ile hak ve yükümlülüklerini belirleyen temel mevzuattır. Bu kanun, yabancıların Bulgaristan yasalarına ve yerleşik yasal düzene uymalarını, Bulgar devletine sadık olmalarını ve Bulgar halkının prestijini ve onurunu zedelememelerini zorunlu kılar. Yasal dayanağın bu kadar spesifik (madde, fıkra, bent) olarak belirtilmesi, sürecin keyfi değil, kanunla belirlenmiş, şeffaf ve resmi bir yol olduğunu göstermektedir. Bu durum, başvuru sahipleri için yasal güvence anlamına gelmekte ve sürecin sağlam bir hukuki temele oturduğunu vurgulamaktadır. Bu detay, raporun derinlemesine inceleme niteliğini pekiştirmektedir.

Bulgaristan’da Emeklilere Oturum İzni Başvuru Şartları

Bulgaristan’da emeklilere oturum izni başvurusunda bulunmak için bir dizi temel şartın yerine getirilmesi gerekmektedir. Bu şartlar, başvuru sahibinin emeklilik statüsünden mali yeterliliğe, sağlık sigortasından sabıka kaydına kadar geniş bir yelpazeyi kapsamaktadır.

Emeklilik Statüsü: Başvuru sahibinin Bulgaristan’da, kendi ülkesinde veya başka bir ülkede resmi olarak emeklilik maaşı almaya hak kazanmış olması gerekmektedir. Bu durum, kişinin emekli olduğunu ve düzenli bir gelir kaynağına sahip olduğunu kanıtlamasını gerektirir. Bazı kaynaklar, emekli maaşının devlet tarafından verilmesini şart koşarken, özel kuruluşlardan alınan emekli maaşlarının kabul edilmeyebileceğini belirtmektedir. Bu nedenle, başvuru sahiplerinin devlet emekliliği kanıtı sunmaları şiddetle tavsiye edilmektedir.

Mali Yeterlilik: Başvuru sahibinin Bulgaristan’da kendisini ve ailesini geçindirmek için yeterli, istikrarlı mali kaynaklara sahip olduğunu kanıtlaması zorunludur. Bu şart, kişinin Bulgaristan’da sosyal yardıma ihtiyaç duymadan yaşayabileceğini göstermeyi amaçlar. Bu, ülkenin göç politikasındaki “kendi kendine yeterlilik” ilkesini yansıtır ve sürdürülebilir göçü teşvik eder. Bu miktar, Bulgaristan’daki asgari aylık ücrete veya asgari emekli maaşına eşit veya daha fazla olmalıdır. 2024 yılı için asgari emekli maaşı 580.57 BGN, asgari aylık ücret 933 BGN iken , 2025 yılı için asgari emekli maaşı 636 BGN ve asgari aylık ücret 1077 BGN olarak belirlenmiştir. Finansal gereksinimlerin asgari ücret ve emekli maaşına bağlanması, bu miktarların enflasyon ve ekonomik koşullara göre dinamik olarak değişebileceği anlamına gelmektedir. Başvuru sahiplerinin güncel rakamları başvuru anına yakın bir zamanda teyit etmesi hayati önem taşımaktadır, zira bu rakamlar yıllık olarak güncellenmektedir.

Uygunluk: Emekli oturum izni, özellikle AB/AEA vatandaşı olmayan (non-EU/EEA) kişilere yöneliktir. AB/AEA vatandaşları için farklı ve genellikle daha basit prosedürler uygulanmaktadır.

Sabıka Kaydı: Başvuru sahibinin vatandaşı olduğu veya daimi ikamet ettiği ülkeden temiz bir adli sicil kaydına sahip olması gerekmektedir. Bu belge belirli bir geçerlilik süresine sahiptir (genellikle 6 ay) ve Bulgarcaya tercüme edilerek tasdikli/apostilli olmalıdır.

Sağlık Sigortası: Bulgaristan’daki tüm ikamet süresi için geçerli, asgari 30.000 Euro değerinde kapsamlı bir zorunlu sağlık sigortası poliçesi sunulmalıdır. Bu sigorta, geri dönüş masraflarını ve acil tıbbi/hastane tedavisini karşılamalıdır.

Konaklama: Bulgaristan’da ikamet edilecek bir yerin kanıtı sunulmalıdır. Bu, noter onaylı bir kira sözleşmesi veya tapu senedi (mülk sahibi olunması durumunda) olabilir. Kira sözleşmesi durumunda, ev sahibinden başvuru sahibine adresi sağladığına dair noter tasdikli bir beyan da gerekebilir. Eğer başvuru sahibi tanıdık veya akraba yanında kalacaksa, kira kontratı yapmasına gerek kalmadan, yanında kalacağı kişinin adından bunu beyan eden noter onaylı bir Taahhütname ve ev sahibinin Bulgar Kimlik Kartı fotokopisi yeterli olabilir.

Başvuru Süreci: Adım Adım Rehber

Bulgaristan’da emekli oturum izni süreci, iki ana ve ardışık aşamadan oluşmaktadır: İlk olarak D Vizesi başvurusu (genellikle menşe ülkede) ve ardından Bulgaristan’a giriş yaptıktan sonra Oturum İzni başvurusu. Sürecin iki aşamalı olması ve her aşamanın kendi işlem süreleri ve gereksinimleri olması, başvuru sahiplerinin detaylı bir zaman çizelgesi ve lojistik planlama yapmasını gerektirmektedir. Bu durum, sürecin karmaşıklığını ve potansiyel bekleme sürelerini artırmakta, bu nedenle erken ve kapsamlı planlama kritik öneme sahip olmaktadır.

Adım 1: D Vizesi Başvurusu (Menşe Ülkede)

Amaç ve Geçerlilik: D vizesi, Bulgaristan’a uzun süreli giriş ve ikamet etme niyetini gösteren ulusal bir vizedir. Bu vize, ülkeye yasal olarak giriş yapabilmenin ön koşuludur. Genellikle 6 ay veya 12 ay geçerlidir.

Başvuru Yeri: D vizesi başvurusu, kişinin yasal olarak ikamet ettiği ülkedeki Bulgaristan Büyükelçiliği veya Konsolosluğu’na şahsen yapılmalıdır.

İşlem Süresi: D vizesi başvurularının işlem süresi genellikle 4-8 hafta (30-35 iş günü) arasında değişmektedir. Ancak bazı durumlarda (karmaşık vakalar veya ek belge gereksinimleri) daha uzun sürebilmektedir. Bazı kaynaklar yaklaşık 1 ay olduğunu belirtmektedir.

Adım 2: Oturum İzni Başvurusu (Bulgaristan’da)

Giriş: D vizesi alındıktan sonra, başvuru sahibi Bulgaristan’a giriş yapar. Pasaportuna ülkeye son giriş mührü basılır; bu mühür oturum izni başvurusu için önemli bir belgedir.

Başvuru Yeri: Oturum izni başvurusu, Bulgaristan’a vardıktan sonra İçişleri Bakanlığı’na bağlı Göç Müdürlüğü’ne (Migration Directorate) veya ikamet edilecek bölgedeki Bölge İçişleri Müdürlükleri’ne (Regional Directorates of the Ministry of Interior Affairs) şahsen yapılmalıdır.

Zamanlama: Oturum izni başvurusu, D vizesinin geçerlilik süresi dolmadan en geç 2 hafta (14 gün) önce yapılmalıdır. Bu süreye uyulmaması, vize süresinin aşılmasına ve yasal sorunlara yol açabilir.

İşlem Süresi: Oturum izni başvurularının işleme alınması 14 gün ile 4 ay arasında değişebilir. Karmaşık durumlarda veya ek belge gereksinimlerinde bu süre 1 ay (D vizesi) veya 3 ay (Oturum İzni) daha uzayabilir. Kartın basım süresi seçilen hizmete göre 3 günden 1 aya kadar değişmektedir (Normal hizmet: 30 gün; Hızlı hizmet: 7-10 gün; Çok hızlı hizmet: 3 gün).

Gerekli Evrak Listesi

Bulgaristan’da Emeklilere Oturum izni başvuru sürecinde sunulması gereken belgeler büyük önem taşımaktadır. Tüm belgelerin orijinali ve noter tasdikli kopyaları (genellikle iki nüsha) sunulmalı, Bulgarcaya tercüme edilmiş ve tasdik/apostil işlemleri tamamlanmış olmalıdır. Belgelerin tercüme, noter onayı ve apostil/legalizasyon süreçlerinin karmaşıklığı ve zaman alıcılığı, başvuru sürecinin en kritik ve potansiyel olarak en zorlu aşamalarından biridir. Bu durum, sadece belgeleri toplamanın yeterli olmadığını, aynı zamanda onların uluslararası ve yerel yasal standartlara uygun hale getirilmesinin gerektiğini göstermektedir. Bu bürokratik yük, profesyonel destek almanın önemini artırmaktadır.

D Vizesi İçin Gerekli Belgeler

Aşağıdaki tablo, D vizesi başvurusu için gerekli olan belgeleri ve ilgili önemli notları özetlemektedir:

Tablo 1: D Vizesi İçin Gerekli Belgeler Kontrol Listesi

Oturum İzni İçin Gerekli Belgeler (Bulgaristan’da)

Aşağıdaki tablo, Bulgaristan’a giriş yaptıktan sonra Göç Müdürlüğü’ne yapılacak oturum izni başvurusu için gerekli olan belgeleri ve ilgili önemli notları özetlemektedir:

Tablo 2: Oturum İzni İçin Gerekli Belgeler Kontrol Listesi

Mali Şartlar ve Ücretler

Bulgaristan’da emeklilere oturum izni başvurusunda bulunurken dikkate alınması gereken çeşitli mali şartlar ve ücretler bulunmaktadır.

Minimum Gelir Gereksinimi: Emekli maaşı, Bulgaristan’daki asgari aylık ücrete (2025 için 1077 BGN) veya asgari emekli maaşına (2025 için 636 BGN) eşit veya daha fazla olmalıdır.

Banka Hesabı Bakiyesi: Başvuru sahibinin Bulgaristan’daki bir banka hesabında belirli bir miktarın bulunması şartı, sürecin farklı aşamalarında değişiklik göstermektedir. D vizesi başvurusu için Bulgar bankasında en az 1800 Leva  veya 6 asgari emekli maaşına denk gelen bir miktar bulunmalıdır. Oturum izni başvurusu için ise bu miktar en az 3600 Leva  veya 12 asgari emekli maaşına denk gelen bir miktar olmalıdır. Bu, bir yıllık yaşam masraflarını karşılayacak miktarı temsil etmektedir. Banka hesabında gösterilmesi gereken miktarın, D vizesi ve oturum izni aşamalarında farklılık göstermesi, yetkililerin başvurunun farklı aşamalarında farklı finansal yeterlilik seviyeleri aradığını göstermektedir. Bu durum, başvuru sahiplerinin finansal planlamalarını buna göre yapmalarını gerektirmekte ve ülkenin başvuru sahibinin uzun vadeli kendi kendine yeterliliğine verdiği önemi vurgulamaktadır.

Başvuru Ücretleri:

• D Vizesi Harcı: 100 Euro.
• Oturum İzni Ücreti:
  • 6 aylık izin için 200 BGN.
  • 6 ay ile 1 yıl arası izin için 500 BGN.
  • Belge inceleme ücreti: 10 BGN.
• Kişisel Kart (Oturum Kartı) Basım Ücreti:
  • Normal hizmet (1 ay): 45 Leva
  • Hızlı hizmet (10 gün): 45 Euro.
  • Çok hızlı hizmet (3 gün): 110 Euro.

Aşağıdaki tablo, mali yeterlilik ve başvuru ücretlerini özetlemektedir:

Tablo 3: Mali Yeterlilik ve Başvuru Ücretleri Özeti

Süreç ve Geçerlilik Süreleri

Bulgaristan’da emeklilere oturum izni başvurularının işleme alınma süreleri ve verilen izinlerin geçerlilik süreleri, başvuru sahiplerinin planlamaları için kritik öneme sahiptir.

D Vizesi İşlem Süresi: D vizesi başvurularının ortalama işlem süresi 4-8 hafta (30-35 iş günü) arasında değişmektedir.

Oturum İzni İşlem Süresi: Oturum izni başvurularının işleme alınması 14 gün ile 4 ay arasında değişebilir. Karmaşık durumlarda veya ek belge taleplerinde bu süre ek 1-3 ay daha uzayabilir. Oturum kartının basım süresi ise başvurunun aciliyetine göre 3 günden 1 aya kadar değişmektedir.

İlk Oturum İzninin Geçerlilik Süresi: Emekliler için verilen ilk oturum izni genellikle 1 yıldır (“devamlı ikamet- ilk dönemi 1 yıldır” statüsü). Bu süre, belirli şartlar altında her yıl yenilenebilir.

Aşağıdaki tablo, başvuru süreçlerini ve geçerlilik zaman çizelgesini özetlemektedir:

Tablo 4: Başvuru Süreçleri ve Geçerlilik Zaman Çizelgesi

Oturum İzni Yenileme Prosedürü

Bulgaristan’daki emeklilere oturum izni, ilk bir yıllık sürenin ardından her yıl yenilenmesi gereken bir statüdür. Yenileme prosedürü, ikamet statüsünde herhangi bir boşluk oluşmasını engellemek için kritik öneme sahiptir. Oturum izninin süresi dolmadan en geç 2 hafta (14 gün) önce yenileme başvurusu yapılmalıdır.⁵

Yenileme başvurusu için ilk başvuruya benzer belgeler istenir, ancak genellikle adli sicil belgesi yeniden talep edilmez.⁵ Bu durum, yetkililerin kişinin Bulgaristan’daki uyumlu ikametini dikkate aldığını ve bürokratik yükü bir miktar azalttığını göstermektedir. Bu, uzun vadeli ikamet planlayanlar için olumlu bir işarettir.

Yenileme için gerekli evraklar arasında güncel pasaport kopyası (ülkeye son giriş mührünü içeren pasaport sayfasının kopyası dahil), nüfus cüzdanı kopyası, tapu senedi veya noter onaylı kira sözleşmesi kopyası, Bulgar bankasından güncel dekont (hesapta minimum 3600 Leva bulunmalıdır), emeklilik miktarı belgesinin veya emeklilik belgesinin noter onaylı (tercüme edilmiş ve tasdikli) kopyası ve tüm ikamet süresi için geçerli asgari 30.000 Euro kapsamlı sağlık sigortası bulunur.⁵ Ayrıca, evrak incelemesi için 10 Leva ödendiğine dair belge de sunulmalıdır.⁵

Süresiz Oturum İzni ve Vatandaşlık Yolu

Bulgaristan’da emeklilere oturum izni almak, sadece kısa vadeli bir ikamet çözümü olmanın ötesinde, ülkede kalıcı bir yaşam kurma ve hatta vatandaşlık edinme potansiyeli sunan uzun vadeli bir göç stratejisinin ilk adımıdır.

Daimi İkamet (Permanent Residency)

Herhangi bir 5 yıllık süre içinde Bulgaristan’da yasal ve kesintisiz olarak 30 ay (2.5 yıl) ikamet etmiş olan emekliler, daimî ikamet başvurusunda bulunmaya hak kazanır. “Kesintisiz ikamet” terimi, belirli bir süre içinde ülkeyi terk etme kısıtlamalarını içermektedir. Geçici oturum izni sahipleri toplamda 10 ayı, tek seferde ise 6 ayı geçmeyecek şekilde ülke dışında kalabilirler. Bu durum, daimi ikamet yolunda sürekliliğin önemini vurgulamakta ve başvuru sahiplerinin uzun süreli seyahat planlarını dikkatlice yapmalarını gerektirmektedir. Daimî ikamet statüsü, kişiye Bulgar vatandaşlarıyla benzer haklar sağlar; örneğin çalışma hakkı ⁴ ve daha fazla sosyal güvenlik avantajı.

Vatandaşlık Başvurusu

Daimî veya uzun süreli ikamet iznine sahip olan non-AB vatandaşları, genellikle 5 yıl daimî ikamet ettikten sonra Bulgaristan vatandaşlığına başvurma hakkı kazanabilirler. Vatandaşlık başvurusu için 18 yaşını aşmış olmak, herhangi bir suçtan hüküm yememiş olmak ve Bulgarca dil bilgisine sahip olduğunu kanıtlayan bir belge sunmak gibi ek şartlar aranır Emekli oturum izni, bu bağlamda, ülkeye tam entegrasyon arayan bireyler için önemli bir motivasyon kaynağı olmaktadır.

Schengen Bölgesi Seyahat Hakları

Bulgaristan’da emeklilere oturum izni almanın en önemli yeni avantajlarından biri, ülkenin Schengen Bölgesi’ne katılımıdır. Bulgaristan, Mart 2024 itibarıyla Schengen Hava ve Deniz Sınırları Bölgesi’ne katılmıştır. 2025 yılında ise kara sınırları kalkarak tam entegrasyona dahil edilmiştir

Bu önemli gelişmeyle birlikte, Bulgaristan’dan alınan oturum kartı sahipleri, artık Schengen Bölgesi’ndeki 29 AB ülkesine vizesiz seyahat edebilirler. Bu seyahatler, 180 günlük bir dönem içinde toplam 90 günü aşmamalıdır. Bu hak, emeklilerin Avrupa içinde daha geniş bir hareketlilik özgürlüğüne sahip olmasını sağlamaktadır.

Daha önceki bilgilere göre, Bulgaristan oturum izni Schengen ülkelerinde seyahat hakkı tanımıyordu ve bu ülkelere seyahat için ayrı vize gerekiyordu. Bu durum, ülkenin Schengen’e tam katılımıyla değişmiş ve Bulgaristan’ı emekliler için daha cazip bir ikamet yeri haline getirmiştir.