Malta Startup Oturum Programı (MSRP) Detaylı Rehberi

Malta, son yıllarda yenilikçi iş fikirlerini ve teknoloji odaklı girişimleri kendine çekmek için stratejik adımlar atmıştır. Hükümetin “Start in Malta” gibi girişimleri, Malta Startup Oturum Programı, ülkeyi startup’lar için cazip bir merkez haline getirmeyi amaçlamaktadır. Bu çabalar, küresel çapta tanınmış hızlandırıcıların varlığıyla desteklenmekte, Malta’nın girişimcilik sahnesini uluslararası alanda güçlendirmektedir.

Malta Startup Oturum Programı (MSRP), AB vatandaşı olmayan kuruculara, ortak kuruculara, temel ekip üyelerine ve onların ailelerine Malta’da uzun süreli ikamet izni sağlayan bir hükümet programıdır. Programın temel amacı, yenilikçi startup’ların Malta’da kurulmasını ve büyümesini kolaylaştırmak, böylece ülkenin startup ekosistemini güçlendirmek ve uluslararası yetenekleri çekmektir. Bu program, Malta’yı startup’lar için dünyanın en iyi yerlerinden biri yapma hedefinin bir parçası olarak görülmektedir.

MSRP, AB/AEA/İsviçre vatandaşı olmayan üçüncü ülke vatandaşlarına yöneliktir. Program, uzun vadeli iş ve aile istikrarı, AB pazarına erişim, yerel ve uluslararası yeteneklere erişim ve Malta Enterprise tarafından sunulan hisse devri gerektirmeyen destek önlemleri gibi bir dizi önemli fayda sunmaktadır. Malta’nın küçük ve çevik bir yargı alanı olması, İngilizcenin iş dili olarak yaygın kullanımı ve AB pazarına doğrudan erişim imkanı sağlaması, programı startup’lar için oldukça cazip kılmaktadır. Bu durum, Malta’nın sadece bir ikamet izni sağlamakla kalmayıp, aynı zamanda iş büyümesi için stratejik bir platform sunduğunu göstermektedir. Malta’nın çevik yapısı, bürokratik süreçlerin daha hızlı ve esnek ilerlemesine olanak tanıyabilirken, İngilizce’nin iş dili olması uluslararası girişimcilerin adaptasyonunu kolaylaştırmaktadır. AB pazarına doğrudan erişim ise, Malta’yı sadece bir ikamet noktası olmaktan çıkarıp, Avrupa’ya açılan bir kapı haline getirmektedir. Bu faktörlerin bir araya gelmesi, programın sadece göçmenlik kolaylığı değil, aynı zamanda iş geliştirme ve uluslararasılaşma için de güçlü bir değer önerisi sunduğunu ortaya koymaktadır.

I. Programın Temel Özellikleri ve Faydaları

Malta Startup Oturum Programı, girişimcilere ve kilit çalışanlara bir dizi önemli avantaj sunarak Malta’da yenilikçi bir iş kurma ve geliştirme fırsatı sağlamaktadır.

İkamet İzni Süresi ve Yenileme Koşulları (3+5 yıl)

İlk ikamet izni üç yıl süreyle geçerlidir ve Malta Enterprise ile Residency Malta Agency’nin onayıyla beş yıl daha uzatılabilir. Bu yenileme, startup’ın hala uygunluk kriterlerini karşılaması ve faaliyetine devam etmesi koşuluna bağlıdır. Programın 3+5 yıllık yapısı, startup’lara uzun vadeli planlama ve operasyonel istikrar sağlamayı hedeflemektedir. İlk üç yıllık süre, bir işin başlangıç ve büyüme aşaması için kritik bir zaman dilimi sunarken, sonraki beş yıllık uzatma, başarılı girişimlerin daha da ölçeklenmesi ve Malta’da kök salması için yeterli zaman tanımaktadır. Bu yapı, Malta’nın sadece başlangıç aşamasındaki değil, aynı zamanda büyüme potansiyeli olan şirketleri de hedeflediğini ve onların uzun vadeli gelişimini desteklemeyi amaçladığını göstermektedir. Bu yaklaşım, hükümetin startup yaşam döngüsünü kavradığını ve programı buna göre tasarladığını ortaya koymaktadır. Uzun vadeli istikrar, özellikle uluslararası yetenekleri çekmek ve elde tutmak için kritik bir faktördür.

AB Pazarına Erişim ve Uluslararası Yetenek Çekme Potansiyeli

Program, faydalanıcılara Avrupa Birliği pazarına ve diğer kıtalara erişim imkânı sunmaktadır. Malta’nın merkezi Akdeniz konumu ve İngilizcenin resmi iş dili olması, uluslararası yetenekleri çekme ve elde tutma konusunda önemli bir avantaj sağlamaktadır. AB üyeliği, Malta’da kurulan bir startup’ın ürün ve hizmetlerini 27 ülkeye kolayca sunabilmesi anlamına gelmektedir. Bu durum, küçük bir yerel pazara bağımlı kalmak yerine, geniş bir tek pazara erişim imkânı tanımaktadır. İngilizcenin iş dili olarak kullanılması, dil bariyerini ortadan kaldırarak küresel yetenek havuzundan kolayca faydalanmayı mümkün kılmaktadır. Bu faktörler bir araya geldiğinde, Malta startup oturum programı sadece bir vize programı değil, aynı zamanda bir iş büyüme stratejisinin parçası olarak konumlandırıldığını ve startup’lar için stratejik bir büyüme platformu işlevi gördüğünü göstermektedir. Uluslararası yetenek çekme kapasitesi, startup ekosisteminin çeşitliliğini ve rekabet gücünü artırmaktadır.

Malta Enterprise Tarafından Sunulan Destek ve Teşvikler

Malta Enterprise, startup’lar ve ölçeklenen şirketler için ana irtibat noktası olarak hizmet vermektedir. Program, Malta Enterprise tarafından yönetilen, şirkette hisse devri gerektirmeyen (non-dilutive) cazip destek önlemleriyle tamamlanmaktadır. Bu destekler arasında ‘Business Start’, ‘Startup Finance’, ‘Business Development’ ve ‘Soft Loan Scheme’ gibi çeşitli şemalar bulunmaktadır. “Hisse devri gerektirmeyen destek önlemleri” ifadesi, Malta’nın startup’ların özgünlüğünü ve kurucuların şirket üzerindeki kontrolünü korumaya verdiği önemi vurgulamaktadır. Bu durum, birçok hızlandırıcı veya yatırımcının hisse talep ettiği bir ortamda önemli bir farklılaşma noktasıdır. Bu yaklaşım, girişimcilerin yenilikçi fikirlerini finansal baskı altında kalmadan daha rahat geliştirmelerine olanak tanımaktadır. Geleneksel yatırım modellerinde startup’lar finansman karşılığında hisse vermek zorunda kalırken, bu tür destekler bu zorunluluğu ortadan kaldırarak kurucuların şirketlerindeki kontrol ve mülkiyet oranlarını korumalarına yardımcı olmaktadır. Bu politikanın, Malta’yı özellikle erken aşama startup’lar için daha cazip hale getirdiği ve girişimcilerin yeniliğe odaklanmasını teşvik ettiği anlaşılmaktadır.

Malta’da Yaşam Kalitesi ve İş Ortamı

Malta, yüksek yaşam kalitesi, diğer Avrupa ülkelerine kıyasla daha düşük yaşam maliyetleri, merkezi Akdeniz konumu ve çeşitlendirilmiş ekonomisi (turizm, iGaming, üretim, finansal hizmetler) ile dikkat çekmektedir. İngilizce’nin resmi iş dili olması da iş yapmayı ve uluslararası entegrasyonu kolaylaştırmaktadır. Ülkenin bu özellikleri, girişimciler ve aileleri için hem iş hem de kişisel yaşam açısından çekici bir ortam sunmaktadır.

Kalıcı Oturum ve Vatandaşlık Yolu

Malta Startup Oturum Programı’nın kendisi doğrudan kalıcı oturuma veya Malta vatandaşlığına yol açmamaktadır. Ancak, Malta’da beş yıl sürekli ikamet eden üçüncü ülke vatandaşları kalıcı oturum için başvurabilir. Burada önemli bir ayrıntı bulunmaktadır: Programın doğrudan bir vatandaşlık programı olmaması ile, program aracılığıyla elde edilen ikametin genel Malta göçmenlik yasaları kapsamında kalıcı oturum ve vatandaşlık başvuruları için gerekli olan sürekli ikamet süresine katkıda bulunması arasındaki ayrım önemlidir. MSRP bir “ikamet programıdır”, “vatandaşlık programı” değildir. Ancak, Malta’nın genel göçmenlik yasaları, belirli bir süre (örneğin beş yıl) yasal olarak ikamet eden kişilere kalıcı oturum başvuru hakkı tanıyabilmektedir. Bu durumda, MSRP kapsamında alınan ikamet izni, bu genel ikamet süresine dahil edilebilir. Dolayısıyla, program doğrudan vatandaşlık vermese de, Malta’da uzun süreli yasal ikameti mümkün kıldığı için, diğer yollarla kalıcı oturum ve vatandaşlık başvurusuna zemin hazırlayabilir.

II. Başvuru Şartları ve Uygunluk Kriterleri

Malta Startup Oturum Programına başvurabilmek için hem startup işletmesinin hem de başvuru sahiplerinin belirli uygunluk kriterlerini karşılaması gerekmektedir.

A. Startup İşletmesi İçin Şartlar

• Yenilikçi Faaliyet Alanları: Startup’lar, bilgi ve teknoloji ile desteklenen yenilikçi ekonomik faaliyetlerde bulunmalıdır. Piyasada kolayca bulunmayan veya yeni bir süreçle sunulacak ürün veya hizmetler sağlamaları beklenmektedir. Yüksek teknoloji üretimi, endüstriyel hizmetler, yazılım geliştirme, yaşam bilimleri (sağlık, biyoteknoloji, ilaç) ile mavi, yeşil ve sürdürülebilir endüstriler öncelikli alanlar olarak belirlenmiştir. Malta’nın bu öncelikli sektörleri belirlemesi, ülkenin gelecekteki ekonomik büyümesini teknoloji, sürdürülebilirlik ve yüksek katma değerli endüstriler üzerine inşa etme stratejisini yansıtmaktadır. Bu, sadece startup’ları çekmekle kalmayıp, aynı zamanda ülkenin ekonomik dönüşümünü hızlandırmayı hedeflediğini göstermektedir. Belirlenen sektörler, küresel ekonomide büyüyen ve yüksek katma değer yaratan alanlardır. Malta’nın bu sektörlere odaklanması, ülkenin sadece nicelik değil, nitelikli ve sürdürülebilir ekonomik büyüme hedeflediğini göstermektedir. Bu, startup’ların Malta’daki ekosistemde sadece bir yer bulmakla kalmayıp, aynı zamanda ülkenin stratejik büyüme alanlarına katkıda bulunmasının beklendiği anlamına gelmektedir.
• Şirket Kuruluş Süresi ve Yapısal Kısıtlamalar: Başvuran işletme, en fazla yedi yıl önce tescil edilmiş olmalı, başka bir işletmenin faaliyetini devralmamış veya birleşme yoluyla kurulmamış olmalıdır. Ayrıca, henüz kar dağıtmamış olması gerekmektedir.⁴
• Minimum Yatırım ve/veya Ödenmiş Sermaye Gereksinimi: Malta’da kurulacak startup’ın en az €25.000 tutarında somut bir yatırım veya ödenmiş sermayeye sahip olması gerekmektedir. Eğer dört kurucudan fazla kişi programa başvuruyorsa, her ek kurucu için €10.000 daha yatırım yapılması gerekmektedir. Programa dahil edilebilecek maksimum kurucu sayısı altıdır. Bu kademeli yatırım yapısı, Malta’nın çok kuruculu startup’ları desteklerken, aynı zamanda her bir kilit kişinin programa olan bağlılığını ve şirkete yapılan sermaye enjeksiyonunun yeterliliğini sağlamayı amaçladığını göstermektedir. Bu, programın sadece bir “vize programı” olmaktan öte, gerçek iş kurma niyetini ve finansal kapasiteyi ön planda tutan bir yaklaşımdır. Temel €25.000 yatırım, şirketin başlangıç operasyonları için bir taban oluştururken, ek kurucu başına €10.000 artış (dört kurucudan sonra), büyük kurucu ekiplerinde dahi her bir anahtar kişinin finansal taahhüdünü ve şirketin toplam sermaye tabanını güçlendirmeyi hedefler. Bu, programın sadece bireysel göçmenlik değil, aynı zamanda startup’ın finansal sağlığını ve sürdürülebilirliğini de göz önünde bulundurduğunu göstermektedir.
• Onaylanmış İş Planı ve Ulusal Yabancı Yatırım Tarama Ofisi Uyumu: Şirketin iş planı Malta Enterprise tarafından onaylanmalı ve yerel Ulusal Yabancı Yatırım Tarama Ofisi’nin gereklilikleri ile uyumlu olmalıdır. İş planı, şirket/grup genel bakışı, Malta projesi ve finansallar gibi noktaları kapsamalıdır.⁵

B. Başvuru Sahipleri İçin Şartlar

• Uyruk Kısıtlamaları: Program, Malta/AB/AEA/İsviçre vatandaşı olmayan üçüncü ülke vatandaşlarına açıktır. Ancak, aşağıdaki ülkelerin vatandaşları (veya bu ülkelerle yakın bağı olan kişiler) programa başvuramazlar. Bu liste zaman zaman güncellenebilir. Hariç tutulan ülkeler listesi, Malta’nın ulusal güvenlik, kamu politikası ve uluslararası yaptırımlarla uyum konularına verdiği önemi göstermektedir. Bu durum, programın sadece ekonomik kalkınma hedeflerine değil, aynı zamanda jeopolitik ve güvenlik kaygılarına da hizmet ettiğinin bir işaretidir. Belirli ülkelerin vatandaşlarının hariç tutulması, genellikle uluslararası yaptırımlar, yüksek riskli ülkelerle ilgili güvenlik endişeleri veya diplomatik ilişkilerle ilişkilidir. Bu durum, Malta’nın uluslararası arenadaki konumunu ve düzenleyici uyum konusundaki ciddiyetini yansıtmaktadır. Başvuru sahiplerinin bu listeyi dikkatle incelemesi ve olası güncellemeleri takip etmesi önemlidir.

Tablo 4: Programa Dahil Edilemeyen Ülkeler

• Kurucu/Ortak Kurucu ve Temel Ekip Üyeleri İçin Koşullar:
  • Kurucular ve ortak kurucular, startup ile bağlarını kanıtlamalı ve başvuru yapan şirketle aynı sektörde faaliyet gösteren başka bir şirketle doğrudan bağlantıları olmamalıdır.
  • Temel ekip üyeleri, startup’ın Malta’daki faaliyeti için hayati öneme sahip olmalı ve uzmanlaşmış becerilere sahip olmalıdır. Startup ile tam zamanlı bir istihdam sözleşmeleri olmalı ve yıllık brüt maaşları en az €30.000 olmalıdır. Temel ekip üyelerinin ikamet izni 3 yıl geçerlidir ve 3 yıl daha uzatılabilir. Temel ekip üyeleri için belirlenen minimum brüt maaş eşiği (€30.000), Malta’nın sadece iş kurucularını değil, aynı zamanda yüksek nitelikli profesyonelleri de çekmeyi hedeflediğini göstermektedir. Bu, startup’ın sadece bir fikir değil, aynı zamanda operasyonel bir kapasiteye sahip olmasını sağlamayı amaçlar. Minimum maaş eşiği, Malta’nın yüksek nitelikli işgücünü çekme ve yerel ekonomiye katkı sağlama hedefini yansıtmaktadır. Bu durum, programın sadece kağıt üzerinde bir şirket kurulumunu değil, aynı zamanda gerçek istihdam yaratma ve ekonomik aktivite beklentisini taşıdığını göstermektedir. Temel ekip üyelerinin ikamet izni süresinin kuruculardan farklı olması (3+3 yıl vs. 3+5 yıl) da, programın öncelikli olarak kuruculara odaklandığını, ancak operasyonel desteğin de kritik olduğunu kabul ettiğini göstermektedir.
• Finansal Yeterlilik ve Sağlık Sigortası Zorunluluğu: Başvuru sahipleri, kendilerini ve bakmakla yükümlü oldukları kişileri Malta’da geçindirebilecek yeterli finansal kaynaklara sahip olduklarını kanıtlamalıdır.⁴ Ayrıca, Schengen Bölgesi’ndeki riskleri kapsayan kapsamlı bir sağlık sigortasına sahip olmaları gerekmektedir.³ Schengen bölgesinde seyahat ederken seyahat sigortası da yaptırılmalıdır.³
• Adli Sicil Temizliği ve Ulusal Güvenlik Kriterleri: Başvuru sahiplerinin temiz bir adli sicile sahip olmaları ve ulusal güvenliğe, kamu politikasına, kamu sağlığına veya kamu yararına herhangi bir tehdit oluşturmamaları gerekmektedir.
• Önceki İkamet/Vatandaşlık Başvurularının Durumu: Malta’da veya yurt dışında daha önce ikamet veya vatandaşlık başvuruları reddedilmiş olmamalıdır.

C. Aile Üyelerinin Programa Dahil Edilmesi

• Kimler Dahil Edilebilir: Kurucu, ortak kurucu ve temel ekip üyelerinin eşleri de-facto partnerleri, reşit olmayan çocukları ve bağımlı yetişkin çocukları programa dahil edilebilir.⁵ Aile üyeleri ilk başvuruda dahil edilmelidir, Malta’ya hemen taşınma niyetleri olmasa bile.
• Aile Üyelerinin İkamet İzni Süresi ve Çalışma Hakları: Aile üyelerinin ikamet izni, kurucu, ortak kurucu veya temel ekip üyesinin iznine bağlıdır ve aynı geçerlilik süresine sahiptir.⁵ Aile üyelerinin ikamet izni, Malta’da otomatik çalışma hakkı tanımaz.⁵ Aile üyelerinin çalışma hakkının otomatik olmaması, programın öncelikli olarak startup faaliyetine odaklandığını ve aile üyelerinin kendi bağımsız çalışma izinlerini almaları gerekebileceğini göstermektedir. Bu, aile planlaması yaparken dikkate alınması gereken önemli bir ayrıntıdır. “Malta’da otomatik çalışma hakkı tanımaz” ifadesi ⁵, aile üyelerinin Malta’da çalışmak istemeleri durumunda ek prosedürlere (örneğin, Jobsplus’tan ayrı bir çalışma izni) tabi olacakları anlamına gelmektedir. Bu durum, başvuru sahiplerinin ailelerinin Malta’daki yaşamlarını planlarken sadece ikamet iznini değil, aynı zamanda potansiyel çalışma izinlerini de göz önünde bulundurmaları gerektiğini göstermektedir.

Tablo 3: Startup ve Başvuru Sahibi Uygunluk Kriterleri Özeti

III. Maaliyetler ve Finansal Yükümlülükler

Malta Startup Oturum Programı’na başvuru ve programın devamı süresince çeşitli maliyetler ve finansal yükümlülükler bulunmaktadır.

Başvuru Ücretleri

Her yetişkin başvuru sahibi veya bağımlı için €750 tutarında iade edilmeyen idari başvuru ücreti ödenmelidir.

İkamet Kartı ve İstihdam Lisansı Ücretleri

İkamet kartı ücreti, Identity Malta Agency’ye ödenmektedir: 3 yıllık izin için €82.50, 5 yıllık izin için €137.50.5 Jobsplus (İstihdam Lisansı) ücretleri ise kurucular, ortak kurucular ve temel ekip üyeleri için 3 yıl için €690 ve 5 yıl için €1.150 olarak belirlenmiştir.

Gerekli Minimum Yatırım/Sermaye Detayları ve Ek Kurucu Başına Artışlar

Malta’da kurulacak startup’ın en az €25.000 tutarında somut bir yatırım veya ödenmiş sermayeye sahip olması gerekmektedir.Eğer dört kurucudan fazla kişi programa başvuruyorsa, her ek kurucu için €10.000 daha yatırım yapılması gerekmektedir. Programa dahil edilebilecek maksimum kurucu sayısı altıdır.

Sağlık Sigortası ve Seyahat Sigortası Maliyetleri

Başvuru sahipleri, Schengen Bölgesi’ndeki riskleri kapsayan kapsamlı bir sağlık sigortasına sahip olmalı ve Schengen’e seyahat ederken seyahat sigortası yaptırmalıdır.Bu maliyetler kişisel sigorta poliçesine göre değişiklik gösterecektir.

Malta’daki Vergilendirme Esasları ve Çifte Vergilendirme Anlaşmaları

MSRP faydalanıcıları Malta’da ikamet etmeli ve vergi ödemelidirler, Malta’nın yasal vergi kurallarına tabidirler.Malta’nın çifte vergilendirmeyi önleme anlaşmaları bulunmaktadır, bu da uluslararası çalışanlar için cazibeyi artırabilir. Kurucular, ortak kurucular ve temel ekip üyeleri Malta’daki normal gelir vergisi kurallarına tabi olacaktır. Malta’da vergi mükellefi olma zorunluluğu, programın sadece bir “ikamet” değil, aynı zamanda Malta ekonomisine aktif katılım ve vergi katkısı beklediğini göstermektedir. Çifte vergilendirme anlaşmaları, uluslararası girişimciler için önemli bir finansal avantaj sunarak, vergi yükünü optimize etmelerine yardımcı olabilir. “Faydalanıcılar Malta’da yaşamalı ve vergi ödemelidir” ve “Faydalanıcıların Malta’da somut bir varlığı olmalı (yerel olarak yaşamak ve vergi ödemek dahil)” ifadeleri, programın sadece yasal ikamet sağlamakla kalmayıp, aynı zamanda başvuru sahiplerinin Malta’nın vergi sistemine entegre olmasını beklediğini göstermektedir. Çifte vergilendirme anlaşmaları ise, uluslararası iş yapan veya birden fazla ülkede gelir elde eden girişimciler için potansiyel vergi yükünü azaltma fırsatı sunmaktadır. Bu, programın finansal planlama açısından sunduğu bir avantajdır.

Tablo 1: Malta Startup Oturum Programı Maliyetleri

IV. Başvuru Süreci ve Zaman Çizelgesi

Malta Startup Oturum Programı’na başvuru süreci, belirli adımları ve tahmini zaman çizelgelerini içermektedir.

Başvuru Adımları ve Gerekli Belgelerin Hazırlanması

Başvuru süreci, Malta Enterprise’a doğrudan başvuru ve kapsamlı bir iş planının sunulmasıyla başlar. Gerekli belgeler arasında Malta Enterprise şablonunda hazırlanmış detaylı bir iş planı, finansal yeterlilik kanıtı, geçerli seyahat belgesi ve kapsamlı sağlık sigortası bulunmaktadır.İş planı, şirket/grup genel bakışı, Malta projesi ve finansal projeksiyonlar gibi kritik noktaları içermelidir.Aile üyeleri için evlilik veya doğum belgeleri gibi ek belgeler de gerekebilir.

Başvurunun Yapılacağı Resmi Kurumlar

Başvurular Malta Enterprise ve Residency Malta Agency tarafından birlikte değerlendirilir.

Tahmini İşlem Süreleri ve Süreç Takvimi

Genel başvuru işlem süresi 4-6 ay olarak belirtilmektedir. Ancak, süreç daha ayrıntılı adımlara ayrılabilir:

Tablo 2: Başvuru Süreci ve Tahmini Zaman Çizelgesi

Bu detaylı zaman çizelgesi, sürecin çok adımlı ve koordinasyon gerektiren bir yapıya sahip olduğunu göstermektedir. Özellikle Malta Enterprise ve Residency Malta Agency’nin yanı sıra Jobsplus gibi farklı kurumlarla etkileşim gerekliliği, başvuru sahiplerinin süreci iyi yönetmeleri veya profesyonel destek almaları gerektiğini ima etmektedir. Tablodaki adım adım süreç, sadece bir “başvuru” olmadığını, aynı zamanda şirket kuruluşu, vergi kaydı ve istihdam izinleri gibi bir dizi ardışık yasal ve idari adımı içerdiğini göstermektedir. Bu, başvuru sahiplerinin sadece ikamet izni almayı değil, aynı zamanda Malta’da bir iş kurmanın tüm yasal ve operasyonel gerekliliklerini yerine getirmeyi taahhüt etmeleri gerektiğini vurgulamaktadır. Bu karmaşıklık, profesyonel danışmanlık hizmetlerinin değerini artırmaktadır.

Onay Sonrası Atılacak Adımlar

Başvuru onaylandıktan sonra, startup’ın Malta’da tam olarak kurulması ve ilgili yerel makamlara kaydettirilmesi gerekmektedir. Biyometrik verilerin sunulması ve ikamet kartının alınması son adımlardandır.